Categorieën
Evenwichtsoefening

Evenwichtsoefeningen

Evenwichtsoefeningen zijn zeer belangrijk in het kader van valpreventie. Een verstoord evenwicht vergroot de kans op vallen aanzienlijk. Eén op drie van de thuiswonende ouderen valt minstens één keer per jaar. Een val kan nare gevolgen hebben en de levenskwaliteit van de persoon verminderen. Ongeveer 10% van de valpartijen leidt tot verwonding. Ongeveer 5% resulteert in een breuk, een heupfractuur is hiervan de meest ernstige. Een daling van het evenwicht en de loopgang is een van de redenen voor een val. Een val leidt vaak tot verschillende negatieve gevolgen:

  • Fysieke: Schrammen, wonden, kneuzingen, breuken; bv. heupfractuur. Ernstige lichamelijke gevolgen kunnen leiden tot een ziekenhuisopname of zelfs blijvende invaliditeit.
  • Psychosociale: Wie niet meer zo stevig in zijn schoenen staat, kan door de angst opnieuw te vallen minder zelfvertrouwen krijgen. Dit heeft een grote invloed op de levenskwaliteit. Men gaat activiteiten en verplaatsingen vermijden, wat zorg voor een afname sociale interactie. Wie minder beweegt, verliest spierkracht en loopt weer meer kans om te vallen.
  • Financiële gevolgen: De kosten ten gevolge van een val kunnen sterk verschillen, gaande van wat ontsmettingsstof en pleisters tot de aankoop van een nieuwe bril of zelfs een ziekenhuisopname.
  • Sociale gevolgen: Lichamelijke beperkingen of valangst kunnen ervoor zorgen dat je minder sociale contacten hebt of dat je gedwongen bent te verhuizen naar een rust- en verzorgingstehuis. Sommige ouderen raken op deze manier geïsoleerd en vereenzamen.

Het dragen van veilige schoenen is een zeer belangrijke factor in het vermijden van valincidenten. Ook de veiligheid in de woning is hierbij belangrijk, denk maar aan losliggende snoeren en kabels, tapijten enzovoort.

Belangrijk bij het uitvoeren van de evenwichtsoefeningen is dat er gezorgd wordt voor voldoende steun. Denk hierbij aan de rugleuning van een stoel, een muur, een tafel, het keukenblad, een kast… Bij iedere oefening is het belangrijk dat er iets van steun voorzien wordt. Het is niet nodig deze steeds te gebruiken, maar hij MOET aanwezig zijn voor de veiligheid. Wanneer het evenwicht verloren wordt is het belangrijk dat men deze steun kan gebruiken om vallen te vermijden.

BELANGRIJK:

  • Zorg ervoor dat er geen tafelkleed op de tafel ligt
  • Zorg ervoor dat er geen kastloper ligt
  • Pas op met tapijten

Graderen bij evenwichtsoefeningen kan eenvoudig door het aanpassen van de steunbasis en de steunname. SAFETY FIRST!

Categorieën
Flexibiliteit en gewrichtsmobiliteit

Flexibiliteit en gewrichtsmobiliteit

Ouder worden gaat onder andere gepaard met verminderde lenigheid. Oudere personen die vaak zitten, lopen een nog hoger risico op stijve spieren en gewrichten. Daarom zijn oefeningen op flexibiliteit en gewrichtsmobiliteit belangrijk. Soepele spieren en gewrichten maken beweging en uitvoering van bepaalde handelingen gemakkelijker. Verminderde mobiliteit is een belangrijke risicofactor voor een verhoogd valrisico. Flexibiliteit is samen met kracht, evenwicht en reactie tijd een van de risicofactoren voor vallen die het gemakkelijkste kan aangepakt worden. Stretch oefeningen vergroten de flexibiliteit en de mobiliteit en zijn daarom ook belangrijk om valrisico’s te verminderen. Stretchen vergroot de statische flexibiliteit van het bewegingsapparaat, door de lenigheid te behouden kunnen oudere personen langer zelfstandig thuis wonen. De volledige ROM (Range Of Motion of het bewegingsbereik van een spier of gewricht) wordt behouden door stretchoefeningen uit te voeren. De flexibiliteit wordt ook behouden door uitvoering van spiertraining, belangrijk hierbij is echter wel dat het gehele bewegingstraject wordt uitgevoerd. De beweging moet dus volledig uitgevoerd worden.

Stijfheid van spieren en gewrichten heeft een invloed op de mobiliteit, de zelfredzaamheid en het sociale leven van de oudere persoon. Het kan zijn dat de ouderen activiteiten gaan vermijden, waardoor het sociaal contact verminderd. Doordat ze zich minder goed kunnen verplaatsen, verhoogd de afhankelijkheid. Dagelijkse activiteiten in het huishouden kunnen worden verwaarloosd, in het ergste geval kan dit ook gelden voor de persoonlijke hygiëne enzovoort. Door uitvoering van deze oefeningen kan eventuele afhankelijkheid worden vermeden.

Belangrijk bij de uitvoering van deze oefeningen is dat er steun wordt genomen voor een goede uitvoering. Het hoofddoel is stretchen. Het is dus niet de bedoeling dat er ook gewerkt wordt op evenwicht. Indien een oefening goed lukt en de persoon zeker is dat de uitvoering ook veilig lukt zonder steun, mag dit getest worden. Er moet echter nog steeds steun aanwezig zijn. Stretchen van de spieren gebeurt steeds binnen de pijngrens. Het stretchen mag nooit pijn doen, maar moet wel gevoeld worden. Daarom moet er ver genoeg worden gerekt. Hetzelfde geldt voor de gewrichten. Gewrichten kunnen stijf zijn, waardoor bepaalde bewegingen moeilijk kunnen worden uitgevoerd. Er moet traag bewogen worden om ervoor te zorgen dat de oefeningen geen pijn doen.

Categorieën
Coördinatie en gangpatroon

Coördinatie en gangpatroon

Coördinatie is het vermogen om een beweging nauwkeurig uit te voeren met behulp van een nauwe samenwerking tussen je zintuigen, zenuwstelsel en spieren. Het is eigenlijk de basis om een beweging uit te voeren. Als mensen ouder worden neemt de spierkracht af, waardoor het valrisico vergroot. Niet alleen de spieren, maar ook de ogen, gewrichten en zenuwen gaan achteruit. Dit heeft een invloed op de motoriek. Coördinatie oefeningen zorgen voor activering van het cerebellum (de kleine hersenen). Dit is verantwoordelijk voor motorisch leren, het geheugen, maar vooral ook het evenwicht. Coördinatieoefeningen hebben gunstige effecten op de lichaamssamenstelling en het fysieke functioneren bij oudere personen. Ze verbeteren de kwaliteit van leven bij oudere personen. Uit onderzoek blijkt dat loopoefeningen het dynamisch evenwicht en de loopfuncties verbeteren bij kwetsbare oudere personen. Hierdoor kan de oudere persoon zich op een veiligere manier verplaatsen, waardoor de valrisico’s verkleinen.

Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat coördinatie oefeningen kunnen worden gebruikt als deel van de interventie om de functionele prestaties van oudere personen te verbeteren en om oudere personen te beschermen tegen valincidenten en blessures door het vallen. Ook worden oefeningen op coördinatie en gangpatroon soms aangeboden ter verbetering van het dagelijkse handelen bij oudere personen.Deze oefeningen ter verbetering van het gangpatroon en de coördinatie zijn dus zeer belangrijk in het kader van valpreventie en het behouden van de onafhankelijkheid van de oudere persoon.

Er zijn enkele zaken die extra aandacht verdienen tijdens de uitvoering van deze oefeningen. Let erop dat de knieën steeds volledig gestrekt zijn en dat de rug goed recht wordt gehouden. Deze oefeningen kunnen worden uitgevoerd in verschillende dagelijkse situaties. Oefeningen op gangpatroon kunnen gemakkelijk worden uitgevoerd tijdens het verplaatsen in de woning. De oefeningen op de trap kunnen iedere keer worden uitgevoerd als er voorbij de trap wordt gewandeld. Let er steeds op dat voldoende steun aanwezig is tijdens de uitvoering.

Categorieën
Armen

Wassen

Nut van de oefening?

Deze oefening bevorderd de flexibiliteit en gewrichtsmobiliteit. Door circumductie van de schouder uit te voeren bevorderd dit de beweeglijkheid in de schouder en wordt ervoor gezorgd dat stijfheid voorkomen wordt. Door deze oefening vier keer per dag uit te voeren wordt de beweeglijkheid bevorderd.

Betekenisvolle activiteiten

Zelfzorg: haar kammen, aankleden,…
Huishoudelijke taken: venster openen, rolluiken omhoogtrekken, gordijn openen, was ophangen,…
Koken: groenten snijden, boterhammen beleggen, aardappelen schillen, roeren in een pot,…
Hobby’s: breien, naaien, yoga, in de tuin werken, handwerk, kaarten, dansen,…

Hoe ga je te werk?

  • Ga op een stoel zitten of sta recht
  • Neem je beide schouders vast
  • Maar cirkels met je schouders waardoor je elleboog ook cirkels maken
  • Doe die 3x 20 seconden

    => Herhaal deze oefening 4 keer per dag!

Gradaties:

  • Te moeilijk? Doe de oefening al zittend
  • Te gemakkelijk? Maak je beweging zo groot mogelijk
Categorieën
Benen Oefeningen in zit Slaapkamer

Benen uitstrekken

Nut van de oefening?

Deze oefening is een spierversterkende oefening voor de quadriceps. Door deze oefening vier keer per dag uit te voeren zal je makkelijker in en uit je bed kunnen gaan.

Betekenisvolle activiteiten

Zelfzorg: douchen, aan de lavabo staan, een bad nemen,…
Huishoudelijke taken: kuisen, …
Koken: kookpot dragen,…
Uitstappen: Opstappen en afstappen bij de bus/tram, stadswandeling, naar de krantenwinkel, om boodschappen, op de trap gaan, wandelen, fietsen,…  
Hobby’s: in de tuin werken, dansen,…

Hoe ga je te werk?

  • Ga rustig zitten op een stevige stoel of in de zeten
  • strek en plooi je rechterbeen 12 keer
  • Strek en plooi je linker been 12 keer
  • Strek en plooi je beide benen samen 12 keer

    => Herhaal deze oefening 4 keer per dag!

LET OP: Behoudt tijdens de uitvoering van de oefening een lage rug en duw met je zitvlak tegen de rugleuning. Probeer je rug te ontspannen.

Gradaties?

  • Te moeilijk? Been niet te hoog heffen en enkel de oefening uitvoeren met één been
  • Te gemakkelijk? Het been hoog genoeg heffen en elke oefening 15 keer uitvoeren
Categorieën
Slaapkamer

Uitrekken bij het opstaan

Nut van deze oefening?

Deze oefening zorgt voor een betere flexibiliteit en gewrichtsmobiliteit. Door deze oefening vier keer per dag uit te voeren zal je lichaam beter kunnen ontspanning. Doordat je je vaker uitstrekt worden je spieren minder stijf en krijg je dus een betere houding.

Hoe ga je te werk?

  • Ga met een rechte rug op een stoel zitten
  • Neem je handen vast en houd ze voor je borst
  • Draai je handpalmen naar buiten
  • Strek de armen naar voor
  • Herhaal dit 15 keer

    => Herhaal deze oefening 4 keer per dag!

Gradaties?

  • Te moeilijk? Armen naar onder uitstrekken
  • Te gemakkelijk?  Al rechtstaand en je armen naar boven uitstrekken   
Categorieën
Benen Oefeningen in zit

Draaien met de enkel

Nut van deze oefening?

Deze oefening heet circumductie van de enkel. Door deze oefening vier keer per dag uit te voeren zorg je voor een betere beweeglijkheid, wat dan weer zorgt voor betere coördinatie en evenwicht in de enkel.

Betekenisvolle activiteiten

Zelfzorg: douchen, aan de lavabo staan, een bad nemen,…
Huishoudelijke taken: kuisen, …
Koken: kookpot dragen,…
Uitstappen: Opstappen en afstappen bij de bus/tram, stadswandeling, naar de krantenwinkel, om boodschappen, op de trap gaan, wandelen, fietsen,…  
Hobby’s: in de tuin werken, dansen,…

Hoe ga je te werk?

  • Ga op een stoel zitten met je rug recht tegen de rugleuning en je voeten plat op de grond
  • Leg je linkerbeen over je rechterbeen, zodat je voet van de grond is
  • Draai 5 keer met je voet naar links
  • Draai 5 keer met je voet naar rechts
  • Zet je linkerbeen terug naast je rechterbeen
  • Leg je rechterbeen over je linkerbeen, zodat je voet van de grond is
  • Draai 5 keer met je voet naar links
  • Draai 5 keer met je voet naar rechts
  • Herhaal deze oefening 2 keer met beide benen

    => Herhaal deze oefening 4 keer per dag!

Gradaties?

  • Te moeilijk? Maar kleinere cirkels
  • Te gemakkelijk? Doe het al rechtstaand en draai de cirkels groot genoeg
Categorieën
Hobbykamer

handen op de schouders ( circumductie)

gradaties?

te moeilijk?

te makkelijk?

Categorieën
Benen

Trappen oplopen

Nut van deze oefening?

Vaak trappen doen is positief op verschillende vlakken. Ten eerste is dit een spierversterkende oefening voor de quadriceps in de benen. Daarnaast is dit een goede oefening om de coördinatie en het normale gangpatroon te behouden tijdens het verplaatsen in het dagelijks leven. Door deze oefening vier keer per dag uit te voeren zal deze activiteit in het dagelijkse leven vlotter verlopen.

Betekenisvolle activiteiten

Zelfzorg: douchen, aan de lavabo staan, een bad nemen,…
Huishoudelijke taken: kuisen, …
Koken: kookpot dragen,…
Uitstappen: Opstappen en afstappen bij de bus/tram, stadswandeling, naar de krantenwinkel, om boodschappen, op de trap gaan, wandelen, fietsen,…  
Hobby’s: in de tuin werken, dansen,…

Hoe ga je te werk?

  • Ga onderaan de trap staan
  • Neem met één hand de trapleuning vast
  • Zet je linkervoet op de trede en duw jezelf omhoog op dat been (duw goed op je voet, totdat je been volledig gestrekt is)
  • Zet je rechtervoet bij op de trede
  • Keer veilig terug naar de beginpositie
  • Zet je rechtervoet op de trede en duw jezelf omhoog op dat been (duw goed op je voet, totdat je been volledig gestrekt is)
  • Zet je linkervoet bij op de trede
  • Keer veilig terug naar de beginpositie
  • Herhaal deze oefening 5 keer

    => Herhaal deze oefening 4 keer per dag!

Gradaties?

  • Te moeilijk? 2 leuningen ipv 1 leuning vasthouden, muur vasthouden
  • Te gemakkelijk? Zonder steun de trap oplopen
Categorieën
Armen

Haren kammen

Nut van deze oefening?

Deze oefening zorgt voor een betere flexibiliteit en gewrichtsmobiliteit van de hand, arm en schouder. Door deze oefening vier keer per dag uit te voeren zal deze beweging in het dagelijkse leven vlotter verlopen.

Betekenisvolle activiteiten

Zelfzorg: haar kammen, aankleden,…
Huishoudelijke taken: venster openen, rolluiken omhoogtrekken, gordijn openen, was ophangen,…
Koken: groenten snijden, boterhammen beleggen, aardappelen schillen, roeren in een pot,…
Hobby’s: breien, naaien, yoga, in de tuin werken, handwerk, kaarten, dansen,…

Hoe ga te te werk?

  • Ga zitten op de stoel
  • Neem je haarborstel in je rechterhand
  • Kam je haar 5x met je rechterhand
  • Kam je haar 5x met je linkerhand
  • Doe deze reeks 3 keer

    => Herhaal deze oefening 4 keer per dag!

Gradaties?

  • Te moeilijk? Maak kleinere bewegingen
  • Te gemakkelijk? Kam met je borstel goed naar achteren